切 - thiết, thế
♦ Phiên âm: (qiē, qiè, nb)
♦ Bộ thủ: Đao (刀)
♦ Số nét: 4
♦ Ngũ hành: Kim (金)
♦(Động) Cắt, bổ, thái. ◎Như: thiết đoạn 切斷 cắt đứt, thiết thủy quả 切水果 bổ trái cây.
♦(Động) Khắc. ◎Như: như thiết như tha 如切如磋 như khắc như mài (ý nói học phải nghiền ngấu như thợ làm sừng đã khắc lại mài cho bóng).
♦(Động) Tiếp giáp (môn hình học). ◎Như: lưỡng viên tương thiết 兩圓相切 hai đường tròn tiếp giáp nhau (tại một điểm duy nhất).
♦(Động) Nghiến, cắn chặt. ◎Như: giảo nha thiết xỉ 咬牙切齒 cắn răng nghiến lợi. ◇Sử Kí 史記: Thử thần chi nhật dạ thiết xỉ hủ tâm dã 此臣之日夜切齒腐心也 (Kinh Kha truyện 荊軻傳) Đó là điều làm cho tôi ngày đêm nghiến răng nát ruột.
♦(Động) Sát, gần. ◎Như: thiết thân chi thống 切身之痛 đau đớn tận tim gan, bất thiết thật tế 不切實際 không sát thực tế.
♦(Động) Bắt mạch. ◎Như: thiết mạch 切脉 bắt mạch.
♦(Động) Xiên. ◎Như: phong thiết 風切 gió như xiên.
♦(Phó) Quyết, nhất định, chắc chắn. ◎Như: thiết kị 切忌 phải kiêng nhất. ◇Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: Chỉ thị đáo bất đắc ý thì, thiết mạc hậu hối 只是到不得意時, 切莫後悔 (Đệ nhất hồi) Chỉ khi không được như ý, quyết chớ có hối hận về sau.
♦(Phó) Rất, hết sức, lắm. ◎Như: thiết trúng thời bệnh 切中時病 rất trúng bệnh đời.
♦(Hình) Cần kíp, cấp bách, cấp xúc. ◎Như: tình thiết 情切 thực tình cấp bách lắm.
♦(Hình) Thân gần, gần gũi. ◎Như: thân thiết 親切.
♦(Danh) Yếu điểm, điểm quan trọng.
♦(Danh) Phép ghi âm đọc tiếng Hán, đem âm hai chữ hợp với nhau, để biết âm đọc chữ khác. Ví dụ: chữ ngoan 頑, ngô hoàn thiết 吳完切, ngô hoàn hợp lại xén thành ra ngoan.
♦Một âm là thế. ◎Như: nhất thế 一切 tất cả, hết thẩy. ◇Pháp Hoa Kinh 法華經: Nhĩ thì, Phật cáo chư Bồ-tát cập nhất thế đại chúng 爾時, 佛告諸菩薩及一切大眾 (Như Lai thọ lượng phẩm đệ thập lục 如來壽量品第十六) Bấy giờ, Phật bảo các Bồ-tát và tất cả đại chúng.
切 chữ có nhiều âm đọc:
一, 切: qiē
用刀从上往下用力：切菜。切除。切磋。
二, 切: qiè
1. 密合，贴近：切当。切肤。切己。亲切。
2. 紧急：急切。迫切。
3. 实在：切忌。恳切。
4. 旧时汉语标音的一种方法，用两个字，取上一字的声母与下一字的韵母拼成一个音。亦称“反切”。